1. Pokolenie (1955)
…inaczej wielki debiut Cybulskiego, Polańskiego i Wajdy. To film przedstawiający historię pewnego złodzieja, który próbuje przetrwać okres niemieckiej okupacji na ziemiach polskich podczas II wojny światowej. Obraz próbuje przekazać zawiłe powiązania pomiędzy podziemnymi ugrupowaniami walczącymi z Niemcami, Armią Krajową oraz komunistycznym Związkiem Walki Młodych. Gdy wybucha powstanie w getcie warszawskim, bohaterowie filmu wyruszają na pomoc walczącym Żydom.
2. Kanał (1957)
Pierwszy poważny sukces reżysera w środowisku międzynarodowym. Film, oparty o opowiadanie Jerzego Stawińskiego, przedstawiające historię powstańców warszawskich, zdobył Srebrną Palmę na Festiwalu Filmowych w Cannes. Przekaz płynący z ekranu jest niezwykle pesymistyczny, ale taki też był los walczących o życie powstańców. Na każdego z bohaterów, mimo heroicznej walki, czekała śmierć.
3. Popiół i diament (1958)
Akcja filmu toczy się w 1945 r. i przedstawia dylematy młodego żołnierza Armii Krajowej, który zastanawia się, czy jest jeszcze sens walki z komunistami w Polsce. Wajda filmem tym chciał pokazać uniwersalny problem, jaki dotyczył pokolenia, do którego sam należał. W rolę głównego bohatera Marka Chełmickiego wcielił się, współpracujący z Wajdą, Zbigniew Cybulski.
4. Popioły (1965)
To ekranizacja powieści Stefana Żeromskiego oraz filmowy debiut Rafała Olbrychskiego, który został nazwany przez reżysera „olśniewającym”, szczególnie w porównaniu do pozostałych aktorów – Beaty Tyszkiewicz czy Poli Raksy, którym, jak przyznał reżyser, film się nie udał. Popioły przenoszą nas w czasy wojen napoleońskich i pobudzają do dyskusji na temat walki narodowowyzwoleńczej. W produkcję filmu głęboko ingerowała ówczesna władza ludowa, niemniej jednak do dziś Popioły to jeden z czołowych filmów Andrzeja Wajdy.
5. Wszystko na sprzedaż (1968)
To film o robieniu filmów, a tak naprawdę o samym mistrzu Wajdzie. Można doszukać się tu wielu elementów autobiograficznych i prywatnych przemyśleń reżysera. Historia zaczyna się od tego, że pewnego dnia na planie filmowym nie pojawia się aktor odgrywający główną rolę. Wkrótce najbliżsi dowiadują się o jego śmierci. Obraz ten to hołd złożony Zbyszkowi Cybulskiemu, często współpracującemu z reżyserem.
6. Wesele (1972)
Czy prawdziwą sztuką jest adaptacja lektur szkolnych? W przypadku połączenia geniuszu Wyspiańskiego z kunsztem reżyserskim Wajdy, z pewnością tak. Film Wesele w niepowtarzalny sposób oddaje dziwny, tajemniczy i przede wszystkim symboliczny przekaz dramatu Wyspiańskiego. Wisienką na filmowym torcie jest obsada śmietanki polskiej sceny filmowej – Rafał Olbrychski, Ewa Ziętek czy Andrzej Łapiński.
7. Ziemia obiecana (1974)
Ekranizacja powieści Władysława Reymonta w reżyserii Wajdy zdobyła nominację do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny w 1976 r., ze względu jednak na oskarżenia o antysemityzm film nie zdobył statuetki. Niemniej jednak w 2014 roku Martin Scorsese określił obraz arcydziełem polskiej kinematografii. Tytułową ziemią obiecaną miała być fabryczna Łódź, w której spełnienia marzeń poszukiwali trzej przyjaciele: Polak, Niemiec i Żyd. W pogoni za fortuną porzucają jednak młodzieńcze ideały.
8. Człowiek z marmuru (1976)
Warto zrozumieć, że stworzenie tego filmu w Polsce Ludowej nie należało do najłatwiejszych. Obraz ten był atakiem na jedyny słuszny system polityczny zaimportowany wprost zza wschodniej granicy. Krystyna Janda jako studentka szkoły filmowej, jako temat pracy dyplomowej wybiera sobie historię Mateusza Birkuta, przodownika pracy, symbolu realnego socjalizmu. Podczas kręcenia filmu na jaw wychodzą jednak fakty, które brutalnie odsłaniają kulisy działania władzy partyjnej. Ze względu na swoją tematykę, dystrybucja filmu w Polsce była niezwykle ograniczona, reżyserowi udało się jednak zaprezentować film podczas festiwalu w Cannes.
9. Człowiek z żelaza (1981)
Krystyna Janda oraz Jerzy Radziwiłłowicz kontynuują opowieść o rodzinie Birkutów. Akcja filmu toczy się wokół wciąż żywych wydarzeń w Stoczni Gdańskiej z 1980 r. Tytułowym człowiekiem z żelaza staje się teraz Maciek Tomczyk, pracownik stoczni oraz działacz komitetu strajkowego. Jednakże w tym wypadku role zostają odwrócone – zadaniem dziennikarza Winkla jest ośmieszenie i zdyskredytowanie w opinii publicznej stoczniowca. Film ten uznaje się za żywe ukazanie genezy Solidarności.
10. Wałęsa – człowiek z nadziei (2013)
Zamknięcie trylogii, jaką tworzy wraz z człowiekiem z marmuru oraz człowiekiem z żelaza. Reżyser o nakręceniu filmu o Lechu Wałęsie myślał od dawna, a uwieńczenie historii polskich robotników i walki z systemem PRL-u, w postaci opowieści o charyzmatycznym elektryku ze Stoczni Gdańskiej, wydawało mu się idealnym rozwiązaniem. Człowiek z nadziei, bo to właśnie z nadzieją Wałęsa kojarzy się Wajdzie i chyba nie tylko, pokazuje szersze spektrum wydarzeń zapoczątkowanych w 1980 r. W tytułową postać Wałęsy wcielił się znakomity Robert Więckiewicz.
11. Katyń (2007)
Tak naprawdę, o tak trudnym dla Polski i polityki międzynarodowej temacie historycznym, nie mógł opowiedzieć nikt inny, jak tylko Andrzej Wajda. Dramat wojenny, przedstawia dokonany przez Rosjan w 1940 r. mord na oficerach Armii Krajowej oraz okoliczności ujawniania kłamstwa katyńskiego w rzeczywistości Polski Ludowej. Film wywołał spore kontrowersje na arenie międzynarodowej - otrzymał nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny, statuetki jednak się nie doczekał. Premiera Katynia miała miejsce 17 września 2007 roku, w rocznicę ataku ZSRR na Polskę w 1939 r.
12. Powidoki (2016)
Ostatnie dzieło artysty, którego polskiej premiery nie udało mu się doczekać. Powidoki przedstawiają historię polskiego artysty Władysława Strzemińskiego, którego sztuka i wolnomyślicielskie poglądy nie współgrały z kulturalnym programem politycznym PZPR. W rolę Strzemińskiego wciela się Bogusław Linda. Film już zdobył uznanie na światowych festiwalach. Jest także nominowany do Oscara za najlepszy film anglojęzyczny. Czy doczeka się statuetki? Film do polskich kin wejdzie 13 stycznia 2017 rok.
